پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان بیماری عفونی قابل انتقالی است که با فعالیت میکروبها در سطح دندان آغاز می شود و در ساختمان آن پیشرفت می کند.برای ایجاد پوسیدگی،مواد قندی هم باید در دسترس میکروبها باشد تا عامل خراب کننده ساختمان معدنی،یعنی اسید تولید گردد. در واقع پوسیدگی دندان تخرب بافتهای سخت دندان است.وقتی یک بیماری در اثر فعالیت میکروبها ایجاد می شود آن را بیماری عفونی می نامند و اگر بیماری بتواند از محلی به محل دیگر منتقل شود آنرا بیماری قابل انتقال می گویند.با تعریفی که از پوسیدگی دندان شد می فهمیم که پوسیدگی می تواند از یک دندان به سایر دندانها سرایت کند.
نشانه های پوسیدگی:
وقتی دندانی دچار پوسیدگی می شود،ممکن است یک یا چند مورد از علامتهای زیر را داشته باشد:
-تغییر رنگ مینای دندان:در محل پوسیدگی مینا قهوه ای یا سیاه رنگ می شود.
-سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی:گاهی میزان تخریب کم است و فقط با معاینه دقیق مشخص می شود و گاهی مقدار زیادی از دندان از بین می رود ،به طوری که شخص فکر می کند دندان او شکسته است.
-حساس بودن یا درد گرفتن دندان: در موقع خوردن غذاهای سرد،گرم،ترش و شیرین
-حساس بودن یا درد گرفتن دندان: وقتی که دندانها را روی هم فشار می دهیم.
-بوی بد دهان: می تواند به علل مختلف ایجاد شود که یکی از علتهای آن پوسیدگی دندانها است.
-گیر کردن مواد غذایی بین دندانها و پاره شدن نخ دندان: پوسیدگی بین دندانی می تواند باعث گیر کردن مواد غذایی بین دندانها و پاره شدن نخ دندان هنگام استفاده شود.
مکانیسم ایجاد پوسیدگی:
دندانها در حفره دهان قرار دارند،در این حفره بیش از چندین نوع میکروب بطور دائم مشغول فعالیت اند امروزه کاملا مشخص شده است که پلاک دندانی دربروز پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه نقش مهمی را ایفا می کند.پلاک میکروبی یک توده بی رنگ،چسبنده و غیر قابل رویت است که از تجمع انواع میکروبها و سلولهای موجود در دهان تشکیل می شود.این پلاک روی سطوح مختلف دندانها مانند طوق دندان،فواصل دندانها و شیارهای سطح جونده تشکیل می شود.چنانچه این پلاک از سطوح دندانها برداشته نشود می تواند باعث ایجاد پوسیدگی و بیماری لثه گردد بعضی از میکروبهای دهان به سهولت و با سرعت مواد قندی ناشی از مصرف مواد غذایی را به اسید تبدیل می نمایند.
مطالعات نشان می دهد که پس از مصرف هر وعده غذا در اثر تخمیر باقیمانده مواد غذایی درسطوح مختلف دندان برای مدتی حدود ۲۰ دقیقه در دهان اسید تولید می شود چنانچه یک فرد طی شبانه روز سه وعده غذا مصرف نماید،حدود ۱ ساعت در دهان او اسید بوجود می آید و اگر فردی در بین سه وعده غذایی از مواد غذایی دیگر استفاده نماید در ۲۴ ساعت نزدیک به ۲ ساعت بزاق دهان اسید خواهد داشت.
در صورت ایجاد پوسیدگی دندان بیمار بایستی برای درمان آن به دندان پزشک مراجعه نماید.عدم توجه بیمار به این مساله باعث می شود که پوسیدگی بتدریج پیشرفت نموده و میکروبهای موجود در آن پالپ دندان(عصب دندان) را تحریک نموده و آن را ملتهب و عفونی نمایند.
علل پوسیدگی دندان:
برای پوسیدگی دندان علل گوناگونی ذکر شده است.مانند میکروبها،مواد قندی،پلاک دندانی،جنس و وضع قرار گیری دندانها،کمیت و کیفیت بزاق،انواع غذاهای مورد استفاده و عوامل عمومی و ارثی.
اما بطور کل می توان گفت چهار عامل اصلی در ایجاد پوسیدگی دندان نقش موثر دارند:
-پلاک میکروبی و فعالیت میکروبی پلاک روی سطح دندان.
-مواد قندی موجود در غذا که در اختیار پلاک قرار می گیرند.
-مستعد بودن سطوح دندان و ضعیف بودن آن در برابر اسید.
-مقاومت شخص و زمان کافی برای ایجاد پوسیدگی.
بدیهی است که حذف هر یک از عوامل چهار گانه فوق امکان بروز پوسیدگی را کاهش داده و یا از بین می برد.
پیشگیری از پوسیدگی دندان:
-مسواک زدن دندانها توسط مسواک مناسب به روش صحیخ در مدت زمان مناسب برای حذف پلاک میکروبی.
-استفاده از نخ دندان وهان شویه هایی که توسط دندانپزشک تجویز می شوند.
-عدم استفاده از دخانیات
-استفاده از فلوراید با روش های مختلف و زیر نظر دندانپزشک
-پوشاندن شیارهای سطح دندان(فیشورسیلانت)براتی جلوگیری از گسترش پوسیدگی
-پر کردن پوسیدگی دندان به منظور جلوگیری از پیشرفت آن
مراجعه منظم به دندانپزشک برای مراقبت از وضعیت دهان و دندان
